Un cómic de Xosé Tomas que presentabamos no ano 2009 sobre a fuga do Portiño
Era o ano 1937 cando un centenar de coruñeses republicanos proxectaban escapar por mar (do lugar do Portiño) a Asturias ou Francia, e fuxir así da represión franquista que os mantiña agochados en sotos, tellados ou fragas. Porén, o seu plan nunca puido levarse a cabo, porque un aviso alertou ás forzas do réxime e acabou por cortar o futuro dunha vintena de veciños, moitos deles afogados, mentres que outros foron fusilados tras un xuízo sumarisimo.
O debuxante de La Voz Xosé Tomás, e a Comisión pola Recuperación da Memoria Histórica, quixeron renderlle a súa particular homenaxe aos protagonistas deste episodio histórico, e hoxe ao cómic de Compañeiros. Homenaxe ás vítimas de Portiño. «Para min o máis difícil deste traballo é que non era unha obra de ficción, pero por primeira vez debuxei unha historia real, e tiven que debuxar xente que teña fillos e netos. Por iso tentei facelo coa maior dignidade posible e sen debuxar a ninguén en concreto que existise”, confesou Tomás, quen tratou de resumir en vinte páxinas o gran drama que envolveu todo este acontecemento. “É unha historia tan intensa que era mellor que fose curta, xa que canto máis durase podía perder esa intensidade”, dixo.
Este proxecto naceu hai máis dun ano, cando Xosé Tomás -asesorado por dous historiadores- comezou a recoller datos sobre esta historia, sobre a que recoñece que “algo sabía e vira un vídeo, pero con esta iniciativa descubrín practicamente todo. .” O que máis lle sorprendeu deste episodio foi que, na zona coruñesa do Portiño, había máis de 80 persoas agardando para fuxir nun barco, “e ningunha delas tiña máis de 30 anos, e a maioría eran 18. , o que quere dicir que eran nenos que non representaban ningún perigo.
Cre que este proxecto cumprirá o seu obxectivo de sacar á luz feitos históricos que hoxe en día moitos coruñeses e galegos descoñecen. De feito, como confesou o propio Xosé Tomás, que é profesor de Secundaria, “moitos dos meus alumnos nin sequera saben quen foi Franco, imaxinade se estamos a falar de feitos aínda anteriores”.
Texto orixinal de Ana Lorenzo publicado no xornal “La Voz de Galicia” o 21 de xaneiro de 2009